Ouderen vaccineren tegen RSV

Wat is RSV? 

RSV is een veel voorkomend en makkelijk overdraagbaar virus. Het veroorzaakt luchtwegklachten. Het virus komt vooral in het najaar en de winter voor. Naast pasgeboren kinderen lopen ook ouderen (65+) risico om ernstig ziek te worden of zelfs te overlijden. Vooral bij ouderen met een onderliggende hart- of longaandoening kan RSV een influenza-achtig ziektebeeld veroorzaken. Daarbij ontstaat de kans op het ontwikkelen van een pneumonie. Ouderen die in een verpleeg- of verzorgingstehuis verblijven, lopen meer risico om besmet te raken met RSV.

Vaccinatie tegen RSV 

Tot enkele jaren geleden was er geen werkzaam vaccin tegen RSV. Door een doorbraak in de vaccinontwikkeling, kan RSV tegenwoordig voorkomen worden met een vaccinatie. Vooral voor risicogroepen als zuigelingen en ouderen kan vaccinatie veel ziektelast en sterfte voorkomen. In 2023 kwamen na goedkeuring door het EMA de eerste twee vaccins voor ouderen (60+) op de markt: abrysvo en arexvy. Ze kunnen in Nederland onder andere bij vaccingroothandels besteld worden (bron: LCI richtlijn RSV-infectie).

Toediening en werking

De RSV-vaccins abrysvo en arexvy worden gegeven aan het begin van het RSV-seizoen in het najaar of de winter. Het gaat om 1 dosis van 0,5 ml. De werkzaamheid voor het voorkomen van RSV-gerelateerde luchtweginfecties is 88,9% voor abrysvo en 82,6% voor arexvy bij deelnemers van 60 jaar en ouder. Van beide vaccins is de werkzaamheid bewezen gedurende het hele eerste RSV-seizoen na de vaccinatie. Mogelijk is de werkzaamheid in het tweede RSV-seizoen minder. Dit wordt momenteel onderzocht. Daarom is er nog geen officieel advies over hoe vaak de RSV-vaccinatie te herhalen.

Bijwerkingen 

Veel voorkomende bijwerkingen bij beide vaccins zijn hoofdpijn, spierpijn en zwelling op de infectieplaats. Voor abrysvo geldt dat in een zeldzaam geval melding is gemaakt van Guillain-Barré-syndroom. Dat is een ziektebeeld met plotseling spierverlamming door de afweerreactie. De belangrijkste contra-indicatie voor beide vaccins is een ernstige allergie tegen bestanddelen in het vaccin. (bron: RSV-vaccinatie/immunisatie | LCI richtlijnen).  

Advies Gezondheidsraad  

De toenmalige staatssecretaris van VWS heeft begin 2024 gevraagd aan de Gezondheidsraad om een advies te geven over opname van het RSV-vaccin voor ouderen in het Rijksvaccinatieprogramma. Dat advies wordt nog voor eind 2024 verwacht. Daarna besluit VWS of en per wanneer ze dit advies opvolgen.  

Vaccinatie op maat 

In afwachting van het advies van de Gezondheidsraad en het besluit van VWS, kunnen ouderen op eigen verzoek het RSV-vaccin krijgen. Het vaccin van zo'n 200 euro is dan voor eigen kosten en wordt momenteel (nog) niet vergoed door de zorgverzekeraar. Abrysvo kan gelijk worden toegediend met de jaarlijkse griepvaccinatie. Gelijktijdige toediening van arexvy met het griepvaccin geeft in sommige onderzoeken lagere beschermende titers, maar de klinische relevantie hiervan is nog onbekend.